پیتر جکسون داستان شگفت‌انگیز ارباب حلقه‌ها (Lord Of The Rings) را به پرده نقره‌ای آورد اما او اولین کارگردانی نبود که برای ساخت این داستان تلاش کرد. در این مقاله به آنهایی که دست به ساخت داستان ارباب حلقه‌ها زدند اما شکست خوردند خواهیم پرداخت. با ویجیاتو همراه باشید.
سه‌گانه ارباب حلقه‌های پیتر جکسون به یکی از شاهکارهای تاریخ سینما تبدیل‌شده اما پیش از او، بسیاری از فیلم‌سازان برای ساخت اقتباس از این داستان تلاش کردند و موفق نشدند رؤیای خود را محقق کنند.
جی. آر. آر تالکین یکی از بزرگ‌ترین فانتزی نویسان تاریخ است و با نگاه به گذشته می‌توان گفت به شهرت رسیدن کتاب‌های او امری اجتناب‌ناپذیر بود. بااین‌حال، مدت‌زمان قابل‌توجهی طول کشید تا آثار تالکین به سینما راه یابند.
در ابتدا مشکل خود تالکین بود. وی فردی کاملاً موشکاف بود و به جزئیات اهمیت ویژه‌ای می‌داد که حتی از استاندارد نویسندگان فانتزی بسیار بالاتر بود. علاوه بر این وی چندان از تلاش‌ها و پیشنهادهای ارائه‌شده برای اقتباس آثارش خشنود به نظر نمی‌رسید.
او در پاسخ به یک فیلمنامه نوشت: «من از فیلمنامه نویسان می‌خواهم که ذهنشان را به کار گیرند و آزرده‌خاطری (و گاهی اوقات انزجار) یک نویسنده را درک کنند که با گذر زمان، به نظر با آثارش در کل با بی‌دقتی، بعضی‌اوقات با بی‌فکری و فقدان نشانه‌های بارز علاقه به آنچه که داستان‌ها در بردارند برخورد می‌شود.»
تالکین درک می‌کرد که فیلم مدیومی متفاوت است اما باور نداشت که قواعد آن با نوشتن کتاب تفاوت چندانی دارد از همین رو با ایجاد تغییرات بزرگ در داستان مخالفت کرد. پس از درگذشت او، استودیوها از اینکه هواداران این نویسنده دیدگاه او را شریک باشند هراس داشتند.
تعدادی اقتباس انیمیشنی و حتی تلویزیونی چراغ سبز گرفتند اما با بازخوردهای مثبت و منفی مواجه شدند.
بنابراین وقتی فیلم ارباب حلقه‌ها: یاران حلقه پیتر جکسون در سال 2002 میلادی اکران شد بسیاری از بینندگان حس کردند که این اولین بلاک به استر حقیقی از داستان موردعلاقه‌شان است. و آنها صادقانه از تمام این مدت صبر کردنشان خشنود بودند زیرا بااینکه جکسون تغییراتی در داستان ایجاد کرده بود، علاقه‌اش به کتاب‌ها در جای‌جای فیلم قابل‌لمس بود.
علاوه بر این، کاملاً مشخص بود که ساخت داستان‌ها بدون پیشرفت تکنولوژی، به‌خصوص جلوه‌های ویژه، میسر نبود و باوجود پیشرفت‌های چشمگیر، تیم ساخت فیلم در آن زمان باز هم مجبور به نوآوری‌های بسیار شد که شناخته‌شده‌ترین آنها گالوم است.
به‌هرحال، باوجوداینکه تمامی اقتباس‌های پیش از سه‌گانه جکسون در کسب محبوبیت و اعتبار در حد و اندازه این سه فیلم شکست خوردند، هر یک از آنها چشم‌اندازی شگفت‌انگیز به فرنچایزی که می‌توانست پیرامون این داستان شکل بگیرد به ما ارائه می‌دهند.
ارباب حلقه‌های والت دیزنی
برحسب اتفاق، کتاب هابیت تنها چند ماه پیش از عرضه انیمیشن سفیدبرفی از دیزنی منتشر شد و نه تالکین و نه دوست او، سی. اس لوییس از عملکرد دیزنی تحت تأثیر قرار گرفتند.
اکراه تالکین به نظر می‌رسید با گذر سال‌ها تنها روند صعودی در پیش‌گرفته بود تا اینکه در سال 1964 میلادی در نامه‌ای او والت دیزنی را «به‌سادگی یک متقلب» که توسط سودآوری «کاملاً فاسد شده» توصیف کرد.
بااینکه ناشر تالکین با دیزنی برای اقتباس وارد مذاکره شد، باور عام بر آن است که آنها بدون رضایت تالکین دست به این کار زدند و در ابتدا نیز به پیشنهاد آنها پاسخ منفی داده شد. والت دیزنی این ایده را برای مدت کوتاهی در دهه پنجاه میلادی دوباره مدنظر قرار داد اما طبق گفته‌های انیماتور ولفگانگ ریترمن انیماتورهای فیلمنامه مصور دیزنی باور داشتند که ارباب حلقه‌ها برای یک اقتباس دیزنی بیش‌ازحد پیچیده، طولانی و ترسناک است.
اولین اقتباس احتمالی ارباب حلقه‌ها
انیماتور آل بروداکس سراغ تالکین و ناشران او رفت تا پیشنهاد ساخت اقتباسی انیمیشنی در دهه پنجاه میلادی را به آنها ارائه کند اما این پیشنهاد راه به‌جایی نبرد.
مدت کوتاهی پس‌ازآن، تالکین با فارست جی. آکرمن و فیلمنامه نویس گریدی زیمرمن وارد همکاری شد و وضعیت امیدوارکننده به نظر می‌رسید.
تالکین از کانسپ آرت هنرمند ران کاب خوشش آمده بود که مکان‌های مختلف برای فیلم‌برداری در کالیفرنیا را پیدا می‌کرد. متأسفانه این بار، فیلمنامه مانع ادامه این پروژه شد و تالکین نامه‌ای بلندبالا و کوبنده در پاسخ به آن به نگارش درآورد.
فیلمنامه زیمرمن بخشی از کلکسیون تالکین دانشگاه مارکت در ویسکانسین است و در آن آزادی‌های ادبی فراوانی نسبت به کتاب صورت گرفته است.
خط داستانی چندین شخصیت کاهش‌یافته بود، خصوصاً شخصیت‌های زن که به مینیموم تقلیل پیداکرده بودند و در عوض سکانس‌های اکشن به داستان اضافه‌شده بودند.
مهم‌تر از همه، در پایانی کاملاً متفاوت و تا حدی شوکه کننده سم حلقه یگانه را از فرودو می‌دزدد و خود آن را به کوه نابودی می‌برد تا در لحظات آخر فرودو و گالوم هر دو به او حمله کنند.
آکرمن درنهایت نتوانست تهیه کننده‌ای پیدا کند و پروژه به‌طورکلی تعطیل شد. زیمرمن هم رویای نوشتن فیلمنامه را کاملاً از سر بیرون کرد.
ارباب حلقه‌های رابرت گاتویلیگ
در سال 1959 میلادی، نویسنده رابرت گاتویلیگ با ایده خلق یک فیلم ارباب حلقه‌ها در سر با تالکین تماس گرفت.
تالکین در ابتدا نسبت به این پیشنهاد پذیرا بود، و طبق گفته‌های خودش «وقت قابل‌توجهی را صرف فکر به این پیشنهاد کرده و خود همچنین به ایده‌هایی دست‌یافته که موردپسند او واقع‌شده و حتی درک بهتری نسبت به دشواری‌های ساخت فیلم خصوصاً فشردگی اجتناب ناپذیر آن پیداکرده است.»
صحبت‌های اولیه به خوبی پیش رفت. تالکین از مدیر برنامه‌های گاتویلیگ، سم گلفمن، خوشش آمده بود اما متأسفانه این پیشنهاد نیز به سرانجام نرسید.
اقتباس‌های انیمیشنی رمبرانت
کمپانی درنهایت یک انیمیشن کوتاه از هابیت ساخت تا بتواند مدت‌زمان مالکیت خود را افزایش دهد. این انیمیشن تنها یک‌بار در یک اتاق پروژکتور در نیویورک برای گروهی از افراد که از میان عابران پیاده انتخاب‌شده بودند نمایش داده شد.
باوجود ساخت انیمیشن از هابیت، این کمپانی موفق به ساخت اقتباسی از ارباب حلقه‌ها نشد.
بیتلز می‌خواستند در ارباب حلقه‌ها ایفای نقش کنند
به غیرقابل‌انتظارترین ایده خوش‌آمد بگویید؛ نسخه‌ای موزیکال از ارباب حلقه‌ها به کارگردانی استنلی کوبریک و بازی بیتلز
این چهار شگفت‌انگیز قصد داشتند حق ساخت فیلم را دریافت کنند زیرا با کتاب‌های تالکین بزرگ‌شده بودند و ایده ایفای نقش در این ماجراجویی فانتزی برایشان خوشایند بود.
آنها قصد داشتند ساندترک فیلم را بنویسند و در آن نیز بازی کنند. پال مک‌کارتنی در نقش فرودو، رینگو استار در نقش سم، جورج هریسون در نقش گاندالف و جان لنون در نقش گالوم.
کوبریک اولین انتخاب بیتلز برای کارگردانی بود اما او این پیشنهاد را رد کرد زیرا باور داشت ارباب حلقه‌ها برای خلق یک اقتباس موفق بیش‌ازحد وسیع است. تالکین نیز این پیشنهاد را رد کرد.
درباره این ماجرا می‌توانید در مطلب زیر بیشتر اطلاعات کسب کنید:
داستان ساخته شدن فیلم ارباب حلقه‌ها با حضور بیتلز و کوبریک چه بود؟
ارباب حلقه‌های جان بورمن
در سال 1969 میلادی، United Artists؛ که حق ساخت ارباب حلقه‌ها را بدون برنامه‌ای برای استفاده از آن در اختیار داشت، از کارگردانِ به نام جان بورمن درخواست کرد تهیه‌کنندگی ارباب حلقه‌ها را بر عهده بگیرد.
این فیلم، یک فیلم مستقل سه ساعته با یک وقفه در میان آن برنامه‌ریزی‌شده بود و بورمن در ابتدا این پروژه را از سر کنجکاوی پذیرفت.
او با راسپو پالنبرگ بر روی فیلمنامه‌ای که به شکل قابل‌توجهی از کتاب‌ها اقتباس‌شده بود و به آن یک سکانس رابطه جنسی میان فرودو و گالادریل اضافه‌شده بود کار کرد.
متأسفانه، ارباب حلقه‌های بورمن پروژه‌ای بسیار گران‌قیمت و هزینه‌بر بود و در سال 1970 میلادی United Artists با مشکلات مالی دست‌وپنجه نرم می‌کرد بدین معنا که آنها سرمایه کافی برای ساخت این پروژه را نداشتند.
بورمن دراین‌باره گفت: «زمانی که ما فیلمنامه را به United Artists تحویل دادیم، مسئولی که از آن حمایت کرده بود کمپانی را ترک کرده بود و هیچ فرد دیگری در آنجا کتاب را نخوانده بود.
آنها از خواندن فیلمنامه گیج شده بودند زیرا برای اکثریت آنان این اولین ارتباطشان با سرزمین میانه بود. وقتی فیلمنامه رد کردند خیلی برایم دشوار بود.» حقوق فیلم مدت کوتاهی پس از رد فیلمنامه به فروش رسید که به ساخت اولین اقتباس‌های انیمیشنی منجر شد.
تلاش‌های اولیه پیتر جکسون
پیتر جکسون اولین بار در دهه نود میلادی وارد پروژه ارباب حلقه‌ها شد و در آن زمان کار بر روی اقتباسی از داستان را با میرامکس شروع کرد.
هاروی واینستین چندان از این پروژه راضی نبود، وی قانع شده بود که جکسون 12 میلیون دلار را در تلاش برای ساخت یک فرنچایز دارد هدر می‌دهد آن‌هم وقتی‌که باید بر روی ساخت یک فیلم دو ساعته تمرکز کند.
در حقیقت، طبق گزارش‌ها واینستین در صورت نادیده گرفتن خواسته‌هایش جکسون را تهدید به جایگزینی با کوئنتین تارانتینو کرده بود. تهیه‌کننده کن کامینز در مصاحبه‌ای در Anything You Can Imagine: Peter Jackson and the Making of Middle-Earth یان نیتان توضیح داد: هاروی به این شکل بود که «یا این کار را می‌کنی یا اگر نمی‌کنی، اخراجی. من کوئنتین را آماده دارم که کارگردانی را انجام دهد.»
جکسون ظاهراً یک نسخه سبک شده را دریافت کرد که نبرد هلمز دیپ، بالروگ و حتی سارومان از آن حذف‌شده بودند. واینستین درنهایت به پیتر جکسون اجازه داد فیلمنامه‌اش را با خود ببرد و او خود را در نیولاین یافت. فکر می‌کنم باقی ماجرا را از اینجا به بعد می‌توانید حدس بزنید.
آخرش نفهمدیم فیلمش گرون بود یا بد بود؟