11 انیمه فراموش شده از دهه نود که هنوز هم حرفی برای گفتن دارند

امروزه با جهانی شدن صنعت انیمه دیگر سخت است که فکر کنیم دورانی، دسترسی به انیمه کار سختی بوده‌است. قبل از شکل‌گیری Crunchyroll و دیگر سایت‌های بزرگ استریم انیمه، برای دسترسی به یک انیمه ژاپنی مجبور به خرید VHS‌های گران‌قیمتی از کمپانی‌های آمریکایی که علاقه به خرید حق پخش آن انیمه را داشتند، بودیم. چه با دوبله یا زیرنویس انگلیسی که آن هم در دهه هشتاد میلادی، در دنیای مجازی این امر غیرممکن بود‌. اما از سال 1990 فروشگاهی مجازی شکل گرفت و محرک آغاز دوران پیشرفت و آزمون و خطاهایی هیجان‌انگیز شد.

بیشتر بخوانید: 9 انیمه فراموش شده که لیاقت شانس دوم را دارند!

شکوفه فرم هنری انیمه نیز در حین سال‌های شکل گیری و اوج محبوبیت سبک گرانج (دهه 80-90 در آمریکا) شکفت. در آن دوران طلایی سریال‌ها و فیلم‌هایی تولید شد که بعد‌ها الهام بخش بسیاری از خالقاندیگر انیمه‌ها  شد. برای مرور یازده انیمه فراموش شده با ویجیاتو همراه باشید.

Nadia: the secret of the blue water

نادیا: راز آب آبی رنگ

دهه 90 اوج دوران خلاقیت کارگردان و نویسنده افسانه‌ای انیمه هایائو میازاکی (Hayao Miyazaki) بود.  او در این دوران به همراه هیداکی (Hideaki Anno) مفهومی به این انیمه سریالی بخشید. این انیمه  داستان یک دختر دبیرستانی از یک جهان موازی را روایت می‌کند که می‌خواهد به خانه‌اش در آفریقا بازگردد. در ادامه با کاپیتان نیمو و زیر دریایی معروفش همراه می‌شود و با نیروهای نئو-آتلانتیس مقابله می‌کند.

این اثر یکی از آثار ابتدایی استودیو Gainax محسوب می‌شود. بخاطر بودجه گزافی که روی این انیمه سرمایه‌گذاری شد، نتیجه نهایی بسیار تاثیرگذار بود. این مجموعه روایت یک ماجراجویی احساسی همراه با جمعی از استعاره‌های کلاسیک انیمه است. اما همچنین این سریال گریزی نیز به موضوعات تاریک‌تر مانند جنگ و استعمار نیز زده‌است. البته یکی از دلایلی که این انیمه در ایالات متحده معروف نشد، این بود که نوار‌های ویدیویی این انیمه با دوبله بد و صوت‌های خشن همراه بود. این سریال بعدها در سال 2014 در فرمت بلوری منتشر و از کیفیت بهتری برخوردار شد.

Irresponsible captain Tylor

کاپیتان تیلور بی مسئولیت

این انیمه برای بارها با نام “کاپیتان یک سفینه عظیم” (captain of a massive spaceship ) از شبکه‌های مختلف جهان پخش شد. اما دهه 90 دوره تغییر کلیشه‌ها به خلاقیت‌های نوآورانه و به نوعی ریبوت آن‌ها بود. کاپیتان تیلور بی‌مسئولیت, شخصیت فرمانده کشتی پرنده سویو کازه را در شکل یک پسر جوان پر جوش و خروش و غیرقابل پیش‌بینی به‌جای یک کهنه سرباز نیشخند ‌زن، باز آفرینی کرد سریال به آزادانه‌ای بین کمدی احمقانه و یک درام نقش برجسته بودن، پیچ و تاب می‌خورد.

این انیمه یک مثال بزرگ از این است که چگونه تولید کنندگان انیمه شروع به دیدن استعاره‌هایی که با آن‌ها بلوغ انیمه آغاز و آثار را به چیزی بیش از کار نسل جدید تبدیل کرد، کردند. در واقع کاپیتان تیلور به نوعی قدمگاه اثر جدید انیمه‌ها محسوب می‌شود.

Serial Experiments Lain

آزمایش‌های سریالی لین

یکی از جذاب‌ترین موارد در دهه نود این بود که نسل طرفداران انیمه شروع به رشد کرد و حال آن‌ها چیزهای بیش‌تری از داستان‌های کلیشه‌ای برای کودکان می‌خواستند. نتایج آن آثار بلند پروازانه‌ای مانند ” آزمایش‌های سریالی عقب مانده” بود که لحنی متفاوت با هر آنچه تا به آن روز عرضه شده بود، را پدید ساخت.

داستان در مورد دختر جوان ژاپنی است که به شبکه محلی ارتباطی وصل می‌شود و در می‌یابد که مرز بین دنیای دیجیتال و واقعیت باریک تر از چیزیست که تا به آن روز گمان می‌کرد. این توهمی عمیق و در عین حال متقاعد کننده بود. طبیعت هویت‌پذیری در فضای مجازی در آن زمان یک مفهوم تازه بود، و انیمه، پروتاگونیست را میان یک شخصیت سه‌گانه تقسیم کرد که هرکدام شخصی‌سازی متفاوت را نمایان می‌ساختند. هم‌چنین  حالت بصری انیمه به گونه‌ای تیز و با دقت در نظر گرفته شده و و با بسیاری از محرک سازی‌ها نمادین و متغیر جدی همراه است.

Revolutionary Girl Utena

اوتنا دختر انقلابی

برای مدتی در دهه نود بنظر می‌رسید که اوتنا، قرار است اثر ژاپنی بزرگی باشد که در غرب غوغا به پا ‌کند. دختری نوجوان و غیر عادی که تصمیم می‌گیرد به یک شاهزاده (و نه یک شاهدخت) مبدل شود. موجی از آزادی جنسیتی را به عام معرفی کرد که هر دختر نوجوان پذیرا و نو‌گرایی را مجذوب خود می‌کرد.

وقتی که پروتاگونیست مجموعه، اوتنا در دانشگاه “او~توری” (Ohtori Academy) ثبت نام می‌کند، در همان اول وارد تضادی با دانشجو همراه خود “آنثی” (Anthy) که به عروس رز معروف است، می‌شود. حال و هوای اروپایی در این اثر و در جای جای این انیمه موج می‌زند و باعث جذاب‌تر شدن آن می‌شود.

Slum Dunk

اسلم دانک

در مقایسه با صنعت کامیک‌بوک‌های آمریکایی مانگا در ژاپن هم دارای استقبال بیش‌تری است و هم از سلامت مالی بیش‌تری برخوردار است. هنگامی که ابرقهرمانان در غرب حکومت می‌کنند، کمیک‌های ژاپنی شعاع عظیمی از ژانر‌ها را پوشش می‌دهند. یکی از محبوب‌ترین سریال‌های قرن “اسلم دانک” بود، داستان یک نوجوان عاشق پیشه که عضو تیم بسکتبال می‌شود تا دل دختری را به‌دست بیاورد. اما متوجه می‌شود که در حقیقت عاشق این ورزش شده است! اقتباس انیمه‌ای در سال 1993 رخ داد و چند اپیزود برای مخاطب‌های آمریکایی دوبله شد، اما نه بیشتر از آن. باید گفت این یک انیمه سریالی جسورانه است که تنش فیزیکی برای رقابت‌های ورزشی را بدون قربانی کردن درام، استرس و هیجان، جایگزین می‌کند و بسیار دلنشین است.

Brain powerd

قدرت مغز/برین پاورد

یوکو کانو (Yoko Kanno) را بیش‌تر برای خلق موسیقی سریال شاهکار Cowboy Bepop می‌شناسیم که هنوز هم در رسانه انیمه‌های کلاسیک  ماندگار است. اما بانوی موسیقی انیمه در این دهه واقعا خوب کار کرد. موسیقی او، انیمه “قدرت مغز” را از یک انیمه عادی ژانر مکا (ربات‌های غول پیکر) به چیزی مجلل‌تر و متقاعد کننده ارتقا داد. داستان چیز منحصر به‌فردی در زمین پس از آخرالزمان ندارد. خلبان‌های ربات‌های غول‌پیکر باید سفینه‌ فضایی که روی زمین لنگر انداخته را قبل از فعال‌سازی مجدد متوقف کنند تا باقی انسان‌ها و زمین نابود نشود. طراحی مکانیک توسط “مامورو ناگانو” صورت گرفته که منحصر به‌فرد است و مرزی بین صنعت و طبیعت را با ظرافت محو می‌کند و آنها‌را به‌طور شگفت‌انگیزی محرک می‌سازد. البته ممکن است برخی دیالوگ‌ها و شخصیت پردازی‌ها حسی ناخوش‌آیند بدهند اما انیمه همچنان ارزش دیدن دارد.

Trigun

محرک/تریگان

ارائه شده توسط استودیو مد هاوس. طرفداران انیمه می‌دانند هرگاه نام مد هاوس به میان می‌آید، یعنی اثر مورد نظر توسط یکی از قابل اتکا‌ترین نام‌ها در انیمه‌های اکشن تولید شده‌است. تریگان، مانگا معروف “یاشیرو نایتو”  را به اقتباس گرفته تا نام آن را حتی بیش از پیش تبدیل به یکی از شاهکار‌های تاریخ انیمه کند که در سال 1998 آغاز شد.

پروتاگونیست انیمه “وش هراسان” (Vash the Stampede) شخصیت مناسبی برای هدایت این انیمه است. شخصیتی مرموز که دچار فراموشی شده و با تفنگ بزرگ نقره‌ای که قسم خورده دیگر کسی را نکشد، رهسپار است. قولی که برای او هرگونه دردسری که فکرش را بکنید را ساخت و ضرر مالی زیادی به او زد. چیزی که تریگان را به نوبه خود جذاب می‌سازد این است که چطور از ژانر وسترن غربی بهره گرفته و از آن برگردانی ژاپنی ساخته‌است.

هر قسمت می‌تواند به نوعی با فرمولی خاص، کم کم تبدیل به آشوبی همه‌جانبه شود. دوئل‌های تفنگ‌های فراانسانی را در برگیرند و همچنین به شکل شگفت‌انگیزی با ظرافت هوشمندانه‌ای به روی مشکلات و معضلات اخلاقی تغییر مسیر دهند. البته طراحی بصری به اندازه باقی انیمه‌های این لیست حرفه‌ای نیست اما داستانش به تنهایی ارزش دیدن دارد.

The big O

او ی بزرگ

درست در اواخر دهه نود این انیمه شروع به پخش کرد.(اپیزد اول در اکتبر 1999 پخش شد).

“او ی بزرگ” تمام پیشرفت‌هایی که انیمه‌های این لیست تا اینجا جذب کرده‌اند را در قالب مجموعه‌ای به تنهایی داراست. خیلی از انیمه‌های دهه نود استعاره‌های مهیجی را در خود دارند . اما درمورد این انیمه با نام کامل «پسر و ربات غول آسایش» این مسئله کاملا به مسیر جداگانه‌ای کشیده شد. راجر اسمیت مذاکره کننده‌ای در شهر پارادایم است. کلان شهری که چهل سال پیش با موج عظیمی فراموشی (amnesia) برخورد کرده‌است. این سریال با حس پست-نوآری که القا می‌کند و همچنین جملات علمی تخیلی حس عجیبی را به شما القا می‌کند.

راجر یک کاراگاه ذاتی است. او از اطلاعاتی که به‌دست می‌آورد به عنوان سلاح استفاده می‌کند و همچنین تلاش می‌کند تا به منبع آمنسیا برسد. انیماتور‌های سانرایز بر روی سریال انیمیشنی بتمن نیز کار می‌کردند و می‌توان تاثیرات ویژه آن انیمیشن را بر روی این انیمه نیز مشاهده کرد.

Berserk

آشفته/ برزرک

برزرک مثالی بزرگ از این است که چطور صنعت انیمه در طول چند دهه تغییر کرد. مقایسه اقتباس از مانگا در سال 1997 با ورژن دیگر سال که در سال 2016 ساخته شد، باعث می‌شود قسمت‌های جدید که به تکنولوژی CGI برای صحنه‌های اکشن وابسته است، به نوعی دست‌و پا چلفتی به‌نظر برسد و میزان زیادی از اکشنی که انیمه به‌خاطر آن معروف شد را از دست بدهد. ورژن سال 1997 هیچ‌کدام از میان‌بر و تقلب ها را در بر ندار؛. ورژنی خیلی بهتر که در آن گاتز (Guts) (شخصیت اصلی داستان) مزدوریست که با شمشیر عظیمش در هر نبرد با هر قیمتی دشمن را از میان بر می‌دارد.

سریال به‌خاطر خط داستانی حماسی که بدون هیج اسراف و اتلاف وقت داستان را به تصویر می‌کشید معروف شد.

Ping-Pong club

باشگاه پینگ پونگ

کمدی در انیمه‌ها درکل  کار سختی است. اما این‌که سریالی را تنها برای حساسیت‌های نسل جوان‌تر داشته باشی، کار راحتی است. اما در دهه نود برخی استودیو‌ها شروع به پیش‌روی از این مرز‌ها کردند. باشگاه پینگ پونگ محصول سال 1995 برگرفته شده از یک مانگا سریالی از  “مینورو فورویا” (Minoru Furuya) نشان داد که می‌تواند برای تمام سنین سرگرم کننده باشد. سریال داستان سختی‌های یک دانش‌آموز سطح راهنمایی را دنبال می‌کند  که در باشگاه تنیس رومیزی با انواع و اقسام شخصیت‌های اخلاقی عجیب و غریب روبرو می‌شود.

چیزی که در مورد باشگاه پینگ پونگ جالب است این است که مدت زمان هر اپیزود 12 دقیقه است، امری که نصف معمول انیمه‌ها است.

Blue Seed

دانه آبی

براساس یک سری مانگا معروف دانه آبی، در ابتدا این اثر بازخوردی که لیاقتش را داشت نگرفت، اما انیمه، احتمالا بخاطر فرضیه‌ای عمومی از اعدام نجات یافت.

“مومیجی فوجیمیا” (Momiji Fujimiy) دانش آموز دختر دبیرستانی عادی‌ای است تا اینکه متوجه می‌شود آخرین بازمانده از نسل یک شاهدخت است که با این قدرت می‌تواند هیولاهای افسانه‌ای به نام آراگامی را به خواب ابدی بفرستد. او عضو یک نهاد دولتی می‌شود و به او این ماموریت را می‌دهند که به شکار این موجودات برود و اطلاعات بیش‌تری راجب خانواده‌اش و خواهر دوقلویی که از وجودش خبر نداشت، به‌دست آورد. دانه آبی انیمه‌ای هوشمندانه و پیشرو است همراه با طراحی خوب از هیولاها و فیلمنامه‌ای قرص و محکم که نظر بینندگان امروزی را نیز به خود جلب می‌کند.