سینمای دیروز: با فیلم فهرست شیندلر تاریخ را ورق بزنید

این هفته در سینمای دیروز، باهم نگاهی به یکی از شاهکار‌های استیون اسپیلبرگ، کارگردان محبوب سینما می‌اندازیم. فیلم فهرست شیندلر، جز یکی از بهترین و مهم‌ترین آثار سینمایی است که انتخاب مناسبی برای تماشا و مرور آن در این هفته ست. پیشنهاد می‌کنیم حتما در همین هفته وقت خود را برای دیدن این شاهکار سینمایی خالی کنید. همراه ویجیاتو بمانید.

درباره عوامل

استیون اسپیلبرگ، یکی از کارگردانان محبوب سینمای هالیوود است و فیلم های اسپیلبرگ از ارزش بالایی در بین مخاطبان و منتقدان سینما برخوردار است. مجموع فروش فیلم‌های او، بیش از ۱۰ میلیارد دلار است که واقعا رقم خیره کننده‌ای است! فیلم درام تاریخیِ فهرست شیندلر که اثر همین کارگردان است، یکی از بهترین و پر افتخار‌ترین فیلم‌های اوست که در سال ۱۹۹۳ اکران شد. نویسنده این فیلم استیون زایلیان است که داستان آن اقتباسی از رمان کشتی شیندلر اثر توماس کنیلی است. خود استیون زایلیان هم یکی از فیلمنامه نویسان موفق است که فیلم ماموریت غیر ممکن و اخیرا فیلم مرد ایرلندی، از جمله فیلم‌های محبوبیست که زایلیان به عنوان فیلمنامه‌نویس در آن‌ها ظاهر شده. بازیگری نقش اول این فیلم بر عهده لیام نیسون است که در مجله امپایر جز یکی از صد بازیگر جذاب سینمای جهان است. یکی از فیلم‌های مشهوری که نیسون در آن حضور داشته، فیلم جنگ ستارگان اپیزود اول: تهدید شبح است.

افتخارات

فیلم فهرست شیندلر، جوایز و افتخارات زیاد و خیره کننده‌ای دارد. این فیلم برنده اسکار بهترین فیلم در شصت و ششمین مراسم اسکار در سال ۱۹۹۳ شد. همچنین این فیلم برنده اسکار بهترین کارگردانی برای استیون اسپیلبرگ و بهترین فیلمنامه برای استیون زایلیان شد. به علاوه جوایز اسکار بهترین فیلبرداری، بهترین تدوین، بهترین موسیقی متن و بهترین کارگردانی هنری، از جمله جوایزی بود که در مراسم اسکار ۱۹۹۳، نصیب عوامل این فیلم شد، این فیلم در مجموع برنده هفت جایزه اسکار شد.

اما جوایز این فیلم تنها به اسکار ختم نمی‌شود؛ فهرست شیندلر برنده جوایز گلدن کلوپ در سه زمینه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه شد.

می‌توان فیلم فهرست شیندلر را به عنوان یکی از بهترین فیلم های بلند مدت دنیا معرفی کرد.

داستان و شخصیت

داستان فیلم، ماجرای واقعی یک صنعتگر آلمانی به نام اسکار شیندلر را روایت می‌کند. او عضو حزب نازی است و در دستگاه دولتی آلمانی نفوذ بالایی دارد. شیندلر به گفته خودش همیشه برای پولدار شدن تلاش می‌کرده و ثروتمند شدن مثل یک رویا برای او بوده. او هوش بالایی دارد و می‌داند کی و کجا وارد کاری شود که از آن پول در بیاورد. شیندلر به امید خرید یک کارخانه تولیدی به گتو کراکوف، محل تبعیدشدگان یهودی لهستانی سفر می‌کند. از آنجایی که شیندلر از نفوذ بالایی در بین ارتش آلمان برخوردار است، با دادن رشوه سر انجام یک کارخانه تولیدی را می‌خرد و در آنجا کارگران یهودی که دستمزد بسیار کمتری می‌گیرند را استخدام می‌کند. اسکار شیندلر که تنها برای پولدار شدن به این منطقه آمده بود، با دیدن یکسری حوادث و متاثر شدن از آن، به نوعی هدفش تغییر می‌کند و مسیر دیگری برای زندگی‌اش بر می‌گزیند.

برای تبدیل شدن یک اثر خام سینمایی به یک شاهکار محبوب، باید به تک تک عناصر فیلم توجه شود و در هرکدام از آن‌ها بهترین انتخاب‌ها با توجه به فضای داستانی فیلم صورت بگیرد. فیلم فهرست شیندلر، از آن دست فیلم‌هایی است که در خصوص داستان و شخصیت، عقلانی کار کرده و در هر موقعیتی که لازم بود، به هر کدام به صورت متعادل پرداخت کرده. حوادث و رویداد‌ها که در دایره داستان قرار می‌گیرند، در کارآمد‌ترین حالت خود ظاهر می‌شوند و آن‌گونه که نویسنده برنامه ریزی کرده، هر کدام تنش را در حد لازم به بطن داستان تزریغ می‌کنند. به قول رابرت مک‌کی، تنش نباید مثل یک پیچ که سفت می‌شود، در هر ثانیه جلو برود و صحنه به صحنه به آن اضافه شود. زیرا در پایان، دیگر انرژی برای یک گره گشایی بزرگ نمی‌ماند.

از کارکرد‌های دیگر صحنه، معرفی شخصیت در غالب حوادث است. سینما یک رسانه‌ی دیداری است؛ به این معنا که بیش از حرف زدن باید نشان دهد. شخصیت‌های فیلم بیش از آن که حرف بزنند، باید عمل کنند و در جریان یک عمل خودشان را به ما نشان دهند. شخصیت این فیلم با قرار گیری در موقعیت‌های گاها پر تنش، خودِ حقیقی، نه خودِ اجتماعی و نقابی که بین جمع می‌زند را آشکار می‌کند.

به طور کلی، شخصیت اصلی این فیلم یکی از بهترین شخصیت‌ها در بین فیلم‌های دهه نودی و در بعضی فیلتر‌ها در بین تمامی فیلم‌های جهان است. ویژگی‌های شخصیتی این فیلم در الگویی مناسب طراحی شدند و بازهم در الگویی مناسب معرفی می‌شوند. سیر تحول دیدگاه و نقطه نظر شخصیت اصلی در این فیلم، جذابیت شخصیت را چندبرابر می‌کند.

چرا باید این فیلم را ببینم؟

دیدن این فیلم شاید در اولین نگاه کمی دردناک و تلخ باشد، اما هنر اصلی سینمای درام، انتقال درونمایه از طریق صحنه‌های دردناک و احساسی است. البته، این ماجرا تنها در برخی صحنه‌ها صادق است؛ یک فیلم نمی‌تواند از اول تا آخر غم‌انگیز و تلخ باشد، همانطور که نمی‌تواند از اول تا آخر پر از صحنه‌های کمیک و شاد باشد. فیلم با نشان دادن صحنه‌هایی از تاریخ، مخاطب را به تفکر وا می‌دارد و او را راضی به بازبینی اولویت‌هایش می‌کند.

این فیلم می‌تواند با داستان گویی حرفه‌ای اش، تاثیر بالایی روی بیننده بگذارد و دیدگاه عادلانه‌اش به زندگی و انسان را برای مخاطب شرح دهد و با دادن دلایل و برهان منطقی، او را در تایید یا تکذیب این دیدگاه آزاد می‌گذارد.