مروری بر تمام تصاویر روی جلد سری فیفا

بدون شک در جریان حواشی کاور فیفا 19 و حذف کریستیانو رونالدو از روی جلد آن بعد از گذشت تنها ۵ ماه هستید؛ با اینکه در نگاه اول به نظر چندان مهم نیست، اما قرار گرفتن روی کاورِ یکی از بازی‌های فیفا افتخاری بزرگ برای هرکدام از بازیکنان حرفه‌ای دنیا محسوب می‌شود.

رونالدو در سال ۲۰۱۸ که برای نخستین بار به عنوان سمبل فیفا 18 انتخاب شد عنوان کرد «انتخاب شدن به عنوان نفر اصلی کاور این بازی برای من بسیار لذت بخش است و به آن افتخار می‌کنم. ممنونم EA Sports!» اما این افتخار همیشه هم اتفاق خوبی نبوده و هر از گاهی به عنوان طلسمی نانوشته شناخته می‌شود.

تاکنون ۲۷ نسخه از بازی شبیه‌ساز فوتبالی الکترونیک آرتز منتشر شده و بازیکنان بسیار زیادی روی کاور اصلی آن قرار گرفته‌‌اند؛ بعضی مانند «وین رونی» از این حیث رکورددار هستند و برخی مثل «کاکا» فقط یک فصل روی بیلبوردها قرار گرفتند.

اما اصلی‌ترین نکته جایی است که گفته می‌شود گاهی اوقات نفرینی برای کاور فیفا وجود دارد و وقتی ستاره‌ای روی آن حاضر می‌شود، در فصل فوتبالی پیش‌ِرو یا افت شدیدی می‌کند، یا مصدومیتی طولانی مدت گریبانش را می‌گیرد یا رسوایی و مشکلاتی از این دست سراغش می‌آید.

امسال هم که ادن هازارد روی کاور فیفا ۲۰ رفت، به عنوان اولین فصل حضورش در باشگاه رئال مادرید، از یک ستاره درخشان (در چلسی) به یک بازیکن معمولی که مدام مصدوم می‌شود تبدیل شده؛ آیا واقعا طلسم تصاویر روی جلد سری فیفا گریبان هازارد را هم گرفته؟

به این بهانه می‌خواهیم مروری بر تمامی ۲۷ کاور (بهتر است بگوییم ۲۸ کاور) بازی محبوب فیفا در طول تاریخ داشته باشیم و ضمن مرور نام افرادی که روی آنها قرار گرفته‌اند، روایتی کوتاه از ماجراهای پیرامونش بخوانیم. با ویجیاتو همراه باشید.

نخستین شماره بازی فوتبالی الکترونیک آرتز در سال ۱۹۹۳ روانه بازار شد؛ این بازی که به صورت غیر رسمی FIFA 94 نام داشت، بسیار موفق ظاهر شد و با وجود اینکه تنها ۱۵ روز قبل از اتمام سال میلادی در دسترس قرار گرفت، توانست به عنوان پرفروش‌ترین بازی آن سال شناخته شود. بعید است تصویر بازیکنان فوق را شناخته باشید؛ «دیوید پِلات» بازیکن تیم ملی انگلستان به همراه «پیوتر شویرسزوسکی» هافبک لهستانی روی کاور بازی قرار داشتند.

 

اگر حضور دو بازیکن نه چندان مطرح و موفق روی کاور نسخه قبلی برایتان عجیب به نظر رسید، بهتر است بدانید برای فیفا 95 «اریک تورستوت» دروازه‌بان تیم ملی نروژ و باشگاه تاتنهام انتخاب شد. این بازی نتوانست به اندازه نسخه قبلی بفروشد، اما کارشناسان آن را به مراتب بهتر و جذاب‌تر می‌دانستند.

یکی دیگر از موفق‌ترین نسخه‌های فیفا بود؛ برای نخستین بار روی کنسول پلی استیشن منتشر شد و توانست به پرفروش‌ترین بازی سال تبدیل شود. اغلب کارشناسان و هواداران فیفا 96 را برای ارائه قابلیت‌های جدید و هوش مصنوعی خوب تحسین کردند. بدون هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای «اندی لگ» بازیکن باشگاه بیرمینگام که کلاً ۶ بازی ملی در کارنامه خود دارد به همراه «لوان سابائو» بازیکن تیم ملی رومانی روی کاور بازی قرار داشتند.

اگر سن و سالی ازتان گذشته باشد و تجرب این بازی را به خاطر بیاورید، حتماً می‌دانید فیفا 97 همان نسخه‌ای بود که برای اولین بار سه بُعدی دیده می‌شد و البته امکان بازی کردن در دو سبک متفاوت شبیه‌ساز و اکشن را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌داد؛ با انتخاب سبک اکشن می‌توانستیم به بدترین نحو ممکن روی بازیکنان حریف خطا کرده و بعد از درگیری آنها را از وسط به دونیم تقسیم کنیم! «دیوید ژینولا» بازیکن فرانسوی باشگاه‌های پاریس سن ژرمن، نیوکاسل و تاتنهام روی کاور فیفا 97 قرار داشت.

الکترونیک آرتز به بهانه جام جهانی 98 از کاورهای متعدد و به خصوص برای ملیت‌های مختلف استفاده کرد؛ «رائول» روی کاور نسخه اسپانیایی، «ژینولا» برای فرانسه، «پائولو مالدینی» برای ایتالیا، «اندریاس مولر» برای آلمان و «دیوید بکام» روی جلد نسخه انگلستان و همچنین بین‌المللی فیفا 98 رفت. اما این مسئله به هیچ وجه برای ستارۀ جوان انگلیسی خوش‌یمن نبود و طلسم آغاز شد؛ دقیقه ۴۷ دیدار بین انگستان و آرژانتین در مرحله یک چهارم نهایی جام جهانی، درگیری و شیطنت کوچکی میان دیگو سیمئونه (سرمربی فعلی باشگاه اتلتیکو مادرید) و دیوید بکام رخ داد. اتفاقی که منجر به اخراج مستقیم بکام و در نتیجه حذف انگلستان از رقابت‌ها شد.

پنجمین نسخه از بازی فوتبالی EA Sports هم مثل همیشه موفق ظاهر شد و برای ماه‌ها در صدر پرفروش‌ترین بازی‌های بریتانیا قرار داشت. «دنیس برکمپ» افسانه هلندی باشگاه آرسنال روی کاور فیفا 99 قرار گرفت، اما نفرین ادامه داشت؛ اگرچه عملکرد برکمپ در آن فصل چندان هم بد نبود و آرسنال با منچستر یونایتد برای قهرمانی در لیگ رقابت می‌کرد، در دیدار نیمه نهایی FA Cup، ستاره هلندی توپچی‌های لندن پنالتی حساسی را از دست داد و در نتیجه شیاطین سرخ پیروز شدند. برکمپ بعد از آن اتفاق دیگر هیچ وقت پنالتی نزد.

 

اولین قسمت از فیفا که با انتقاداتی همراه شد؛ کارشناسان معتقد بودند گل زدن از طریق شوت محکم بیش از حد ساده است و عملکرد مدافعان هوش مصنوعی خیلی احمقانه به نظر می‌رسد؛ دوران افول فیفا کم کم از این سال استارت خورد و حتی پورت گیم‌بوی بازی عملاً شکست خورد. «سول کمپل» ستاره انگلیسی تبار باشگاه تاتنهام (در آن زمان) روی کاور فیفا 2000 قرار داشت.

دوران پلی استیشن 2 از راه رسید، اما از سوی مقابل کونامی و Winning Eleven هم قد علم کردند؛ با وجود گرافیک بالاتر و امتیازات قابل قبول بازی، فیفا 2001 نزدیک به ۱۰۰ هزار نسخه نسبت به سال قبل کمتر فروخت و رقابت سنگین صنعت گیم در این ژانر رفته رفته آغاز شد. توجهِ ویژه EA Sports به تیم ملی انگستان و پریمیر لیگ همچنان ادامه داشت و «پل اسکولز» ستاره منچستر یونایتد روی کاور بازی قرار گرفت.

سیر نزولی بازی‌های فیفا با روندی آرام طی می‌شد؛ به موجبِ میزبانی مشترک کره جنوبی و ژاپن برای جام جهانی 2002، الکترونیک آرتز اکثر لایسنس‌های تیم‌های ملی را از دست داد و در همین وهله PES قدرت بیشتری گرفت. «تیری آنری» ستاره بی‌چون و چرای آن سال‌ها، افسانه آرسنال و تیم ملی فرانسه روی کاور فیفا 2002 قرار گرفت. لازم به ذکر است کاور نسخه جام جهانی بازی تنها تصویری از رقابت‌ها بود و بازیکنی روی آن قرار نداشت.

روند انتخاب چند بازیکن برای کاور فیفا از این سال آغاز شد و برای ده نسخه ادامه داشت؛ «ادگار داویدز» بازیکن خاص و سرعتی تیم ملی هلند و باشگاه یوونتوس، «رایان گیگز» سرمربی فعلی تیم ملی ولز و ستاره باشگاه منچستر یونایتد و «روبرتو کارلوس» افسانه برزیل و رئال مادرید به عنوان سفیران فیفا 2003 انتخاب شدند. گفتنی است این بازی برای نخستین بار روی کنسول ایکس باکس نیز منتشر شد و بازخوردهایی متعادل و بعضاً خوب و بد داشت.

این نسخه پیشرفت چندانی نسبت به سال گذشته نداشت و امتیازاتی مابین ۷.۰ الی ۸.۵ از دیدگاه کارشناسان کسب کرد؛ PES رو به اوج حرکت می‌کرد و از این سو الکترونیک آرتز حرف تازه‌ای برای گفتن نداشت. «تیری آنری» با پیراهن باشگاه آرسنال، «الساندرو دل‌پیرو» ستاره تکرار نشدنی باشگاه یوونتوس و «رونالدینیو» افسانه تیم بارسلونا با پیراهن تیم ملی برزیل روی کاور فیفا 2004 حضور پیدا کردند.

اگرچه در آن سال فیفا به طور کامل در سایه PES قرار گرفته بود و کارشناسان معتقد بودند هنوز از نظر گیم پلی خیلی ضعیف است، فیفا 2005 پیشرفت‌های زیادی نسبت به نسخه سال قبل داشت. «پاتریک ویرا» هافبک بلندقامت آرسنال، «آندری شوچنکو» ستاره آث میلان به همراه «فرناندو مورینتس» با لباس تیم ملی اسپانیا روی کاور فیفا 2005 قرار گرفتند. حضور مورینتس در این نسخه با نفرین همراه شد؛ این بازیکن پیش از انتشار بازی از باشگاه رئال مادرید به صورت قرضی راهی موناکو شده بود و فصلی بسیار بد را سپری نمود، ۶ گل در ۳۸ بازی!

بالاخره الکترونیک آرتز دست از سر اسامی ۴ رقمی برداشت و تعداد ستاره‌های حاضر روی کاور را به عدد ۲ کاهش داد. «وین رونی» جوان گلزن منچستر یونایتد و تیم ملی انگستان به همراه «رونالدینیو» این بار با پیراهن باشگاه بارسلونا بیلبوردهای تبلیغاتی فیفا 06 را مزین کردند. گفتنی است وین رونی در اولین تجربه هفت ساله‌اش برای حضور روی کاور فیفا بدشانسی آورد و در عین از دست دادن قهرمانی در پریمیر لیگ، از ناحیه استخوان کف پا دچار مصدومیت طولانی مدت شد و در جام جهانی ۲۰۰۶ نیز نتوانست گلی به ثمر برساند. کارت قرمز و درگیری‌اش با کریستیانو رونالدو در جریان دیدار با تیم ملی پرتغال هم که حتماً خاطرتان هست.

ایکس باکس 360 تقریباً یک سال زودتر از پلی استیشن 3 روانه بازار شد و مایکروسافت از این اهرم استفاده کرد و طی قراردادی با الکترونیک آرتز، محتوایی ویژه برای فیفا 07 تدارک دید. گیم پلی و گرافیک بازی روی نسخه کنسول نسل جدید به مراتب بهتر از سایر نسخه‌ها بود و این مسئله توانست عنوان مورد بحث را تا حدی از زیر سایه PES خارج کند. ناگفته نماند دقیقاً مثل سال قبل «وین رونی» و «رونالدینیو» روی کاور فیفا 07 قرار داشتند.

پلی استیشن 3 نیز از راه رسید و گیم پلی و گرافیک «نسل بعد» برای دو کنسول تازه نفس به صورت اختصاصی در نظر گرفته شد؛ البته نسخه پی‌سی از موتور قدیمی استفاده می‌کرد و این مسئله به مذاق خیلی از هواداران خوش نیامد، هرچند که فروش کنسول‌ها را قوت بخشید. اشتباه نمی‌کنید، «وین رونی» و «رونالدینیو» باز هم با همان ترکیب روی کاور فیفا 08 حضور پیدا کردند.

همچنان PES پیشتاز بود، اما الکترونیک آرتز هم از دست کار نمی‌کشید و المان‌های متعددی از جمله امکان کنترل شادی پس از گل، آلتیمیت تیم و ارتقائات اساسی در موتور گرافیکی بازی را در فیفا 09 اعمال نمود. فروش و امتیازات این بازی روند صعودی به خود گرفت، اما اصلی‌ترین دلیل موفقیت نسبی آن را می‌توان افزایش چشم‌گیر لیگ‌ها و باشگاه‌های لایسنس شده دانست. ستاره‌های روی کاور فیفا 09 باز هم «وین رونی» از منچستر یونایتد و «رونالدینیو»، این بار با پیراهن باشگاه آث میلان بودند.

فیفا 10 جهشی بسیار خوب در تاریخ این عنوان محسوب می‌شود؛ ارتقای قابل توجه گیم پلی به عنوان اصلی‌ترین فاکتور یک شبیه‌ساز، مجموعه گزارش‌های حرفه‌ای و کامل به ۱۲ زبان زنده دنیا، آلتیمیت تیم پیشرفته‌تر و جذاب‌تر و لایسنس‌های بی شمار به موفقیت فیفا 10 کمک زیادی کردند. «وین رونی» مثل همیشه، «فرانک لمپارد» بازی‌ساز زبردست باشگاه چلسی و «تئو والکات» مهاجم پرسرعت آرسنال (در آن زمان) روی جلد بازی قرار گرفتند، اما طلسم گریبان والکات را گرفت؛ بعد از سپری شدن فصلی به یاد ماندنی، فابیو کاپلو نام تئو را از لیست انگلستان برای جام جهانی ۲۰۱۰ خط زد.

از فیفا 11 به عنوان یکی از بهترین نسخه‌های دهه اخیر یاد می‌شود و در آن PES بالاخره به زیر کشیده شد. نسخه پی‌سی بازی نیز بالاخره از همان موتور قدرتمند کنسول‌ها موسوم به نسل بعد بهره‌مند گردید و بازی پیشرفت‌های بسیار زیادی در زمینه گیم پلی و گرافیک همراه داشت. «وین رونی» که پای ثابت کاورهای فیفا بود،  این بار در کنار «کاکا» قرار گرفت. طلسم گریبان ستاره دوست داشتنی و بی‌حاشیه رئال مادرید را گرفت و او به موجب مصدومیت‌های پیاپی، تنها ۱۴ بار با پیراهن باشگاه اسپانیایی وارد زمین شد و فصلی ضعیف داشت.

«وین رونی» که سر جای خودش هست؛ «جک ویلشر» جوان انگلیسی‌تبار باشگاه آرسنال یک بار برای همیشه روی کاور رسمی فیفا 12 قرار گرفت و بلافاصله گرفتار طلسم شد. ویلشر همان ابتدا مصدوم گردید و کل فصل را از دست داد، به این معنا که حتی یک بار هم پایش را درون مستطیل سبز نگذاشت. گفتنی است فیفا 12 نیز به عنوان یکی از موفق‌ترین نسخه‌های فیفا، با گیم پلی عالی و آلتیمیت تیم غنی شناخته می‌شود.

بالاخره دوران «وین رونی» سر رسید و فیفا نیز مجدداً به حضور یک بازیکن روی کاور بازی بسنده کرد. «لیونل مسی» فوق ستاره آرژانتینی باشگاه بارسلونا در حالی که تا آن سال برندۀ ۴ توپ طلا شده بود، با الکترونیک آرتز قرارداد بست و به تنهایی روی کاور فیفا 13 حاضر شد. مجموع نظرات در مورد این بازی مساعد بود و سیر صعودی فرنچایز را ادامه داد؛ فیفا 13 طی چهل و هشت ساعتِ نخستِ انتشار ۱.۲۳ میلیون نسخه فروخت، در حالی که در سوی مقابل PES روند نزولی فروش و استقبال خودش را دنبال می‌کرد.

نسل هشتم از راه رسید، الکترونیک آرتز از موتور گرافیکی قدرتمند Ignite برای نسخه‌های ایکس باکس وان و پلی استیشن 4 استفاده نمود و به اعتقاد اکثر کاربران، بهترین بازی چند سال اخیر از نظر گیم پلی را روانه بازار کرد. «لیونل مسی» باز هم به تنهایی ستاره کاور بین‌المللی فیفا بود، هرچند که بسته‌بندی محصول به صورت منطقه‌ای دسته‌بندی شد و بازیکنان زیادی مثل «رابرت لواندوفسکی» و «گرت بیل» روی کاور کشورهایشان قرار گرفتند.

این نسخه از بازی با افت نسبی همراه بود، اما در مجموع امتیازاتی مناسب کسب کرد؛ فیفا 15 برای نخستین بار به طور کامل لیگ برتر انگلستان را لایسنس کرد تا تجربه مسابقات در این رقابت‌ها هیچ تفاوتی از نظر بصری با دنیای واقعی فوتبال نداشته باشد. گفتنی است مانند سال گذشته «لیونل مسی» روی کاور بین‌المللی بازی قرار گرفت و در مناطق مختلف بازیکنان دیگری نیز در کنار وی ظاهر شدند. نسخه ویژه پریمیر لیگ بازی از «ادن هازارد» مهاجم چلسی استفاده نمود و طلسمی ناخوشایند نصیبش کرد. در حالی که ستاره بلژیکی فصلی فوق‌العاده را پشت سر گذاشته بود، در رقابت‌های سال جدید سایه‌ای از خودش هم نبود و تنها ۴ گل در ۳۱ بازی به ثمر رساند.

فیفا 16 اولین نسخه از این عنوان بود که بانوان فوتبالیست و رقابت‌های ملی آنها را شبیه‌سازی کرد. «لیونل مسی» باز هم به تنهایی روی کاور بازی قرار گرفت، اما در برخی از نسخه‌های ویژه شاهد حضور «استف کتلی»، «الکس مورگان» و «کریستین سینکلر» بانوان تیم‌های ملی استرالیا، آمریکا و کانادا نیز بودیم. فیفا 16 از موفقیتی نسبی برخوردار گردید، اما با پیشرفت مجدد PES شدیداً به چالش کشیده شد.

فیفا 17 برای نخستین بار در طول تاریخ از خط داستانی The Journey پرده برداشت و همین مسئله به علاوه استفاده از موتور گرافیکی فراست‌بایت 3 و همینطور پیشرفت و پشتیبانی قابل توجه در آلتیمیت تیم، باعث موفقیت و فروش بالای عنوان مورد بحث شد. گفتنی است الکترونیک آرتز در اتفاقی نادر «مارکو رویس» مهاجم باشگاه دورتموند، «آنتونی مارسیال» بال پرسرعت منچستر یونایتد، «ادن هازارد» مهاجم سابق چلسی و «خامس رودریگز» هافبک هجومی رئال مادرید را به عنوان سفیران فیفا 17 انتخاب نمود و از کاربران خواست به یکی از آنها برای حضور روی کاور رای دهند؛ «مارکو رویس» آلمانی پیروز رقابت و گرفتارِ طلسم بود، وی در آن فصل دچار مصدومیت‌های پیاپی گردید.

بدون شک گیم پلی فیفا 18 یکی از بهترین‌ها در دهه اخیر به شمار می‌آید؛ آلتیمیت تیم به شدت پشتیبانی شد و الکترونیک آرتز فروش و درآمد شگرفی ازآن خود کرد. برای کاور این بازی «کریستیانو رونالدو» برندۀ ۵ توپ طلای جهان انتخاب شد و در نسخه ویژه Icon نیز از «رونالدو نازاریو» برزیلی استفاده شد. ناگفته نماند فوق ستاره باشگاه رئال مادرید برای نسخه جام جهانی بازی نیز با پیراهن تیم ملی پرتغال روی کاور رفت.

نسخه قبلی فیفا موجی از انتقادات را از جنبه گیم پلی به خود دید و کاربران به هیچ وجه از برخی تغییرات اعمال شده راضی نبودند. کاور فیفا 19 هم همانطور که می‌دانید داستانی جالب دارد؛ «کریستیانو رونالدو» با پیراهن رئال مادرید برای کاور انتخاب شد، اما ناگهان به باشگاه یوونتوس پیوست و همه چیز تغییر کرد. بعد از آن نیز اتفاقاتی عجیب و جنجالی افتاد و الکترونیک آرتز تصمیم گرفت وی را تنها بعد از گذشت ۵ ماه از انتشار از روی کاور حذف کند. «نیمار» مهاجم برزیلی پاریس سن ژرمن، «کِوین دبروینه» هافبک خلاق منچستر سیتی و «پائولو دیبالا» ستاره آرژانتینی یوونتوس در کنار هم کاور جدید فیفا 19 را شکل داده‌اند.

فیفا 20 هم مسیر نسخه قبلی‌اش را ادامه داد؛ با وجود اضافه شدن بخش فوتبال خیابانی، این بازی نتوانست به هیچ عنوان انتظارات را برآورده کند و به عنوان یکی از ناامیدکننده‌ترین عناوین سال شناخته می‌شود. امسال PES اوضاع خیلی خوبی دارد، هرچند همچنان فیفا پرفروش‌تر است. ادن هازارد روی کاور این بازی رفته و بعد از انتقالش از چلسی به رئال مادرید، درست مثل سال ۲۰۱۶، طلسم دوباره گریبان بازیکن بلژیکی را گرفت. او تا اینجای کار که تقریبا نیمی از فصل سپری شده، مدام مصدوم می‌شود و تنها ۸ بار در رقابت‌های لیگ به میدان رفته و فقط یک گل زده، و ۵ بار هم در جام قهرمانان اروپا پا به توپ شده و هیچ گلی به ثمر نرسانده. اگر این روند تا پایان فصل ادامه داشته باشد، احتمالا با بدترین فصل عمر فوتبالی بازیکن بلژیکی طرف خواهیم بود.